HICS

GIỚI THIỆU VỀ VACCINE COVID-19

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tính đến cuối năm 2020 đã có hơn 200 vaccine cho COVID-19 đang được phát triển. Trước khi được thử nghiệm trên người, các vaccine này đều cần phải được nghiên cứu trong phòng thí nghiệm và trên mô hình động vật; chỉ khoảng 7/100 vaccine được xem là đảm bảo điều kiện, sau đó mới được tiếp tục thử nghiệm lâm sàng trên người. Sau thử nghiệm lâm sàng, khoảng 1/5 loại vaccine được xem là thành công.

Tính đến ngày 19/7/2021, Bộ Y tế Việt Nam đã phê duyệt có điều kiện cho nhu cầu cấp bách trong phòng chống dịch đối với 06 loại vaccine: [1] Vaxzevria (AstraZeneca), [2] Comirnaty (Pfizer-BioNTech), [3] Spikevax (Moderna), [4] Vero Cell (Sinopharm), [5] Sputnik V, [6] COVID-19 Vaccine Janssen (Johnson & Johnson).

Một vaccine tiềm năng được nghiên cứu và phát triển tại Việt Nam là Nanocovax (Nanogen) mặc dù chưa được cấp phép khẩn cấp bởi Bộ Y tế (tính đến 2/8/2021) vì cần có thêm những chứng cứ khoa học về tính an toàn và hiệu quả. Mặc dù vậy, nghiên cứu pha 1 và pha 2 đối với loại vaccine này đã cho thấy những kết quả khả quan. Việc tiêm thử nghiệm mũi 2 ở pha 3 cho tất cả các tình nguyện viên (khoảng 13.000 người) ước tính đã hoàn tất vào khoảng giữa tháng 08/2021.

CƠ CHẾ HOẠT ĐỘNG CỦA VACCINE COVID-19

Các vaccine COVID-19 hiện tại được sản xuất chủ yếu theo 4 cơ chế sau:

	Vaccine chứa toàn bộ virus Vero Cell (Sinopharm) Virus được làm suy yếu (bằng cách luân chuyển qua động vật hay tế bào người tới khi chúng thu nhận nhiều đột biến làm cho không thể gây bệnh được) hoặc bất hoạt hoàn toàn (dùng hoá chất như formaldehyde hoặc nhiệt độ) nên không có khả năng gây bệnh.
	Vaccine dựa vào protein Nanocovax (Nanogen) Protein sau khi được chiết lấy từ virus (sống hoặc bất hoạt) được tinh chế và tạo thành vaccine. Đối với virus Corona, loại protein này thường là protein spike. Hạt giống virus (virus-like-particles) là những lớp vỏ virus rỗng bắt chước cấu trúc của virus SARS-CoV-2 nhưng không lây nhiễm bởi chúng không có vật liệu di truyền. Các hạt giống virus này cũng hoạt động theo cơ chế tương tự.
	Vaccine chứa vector virus - Vaxzevria (AstraZeneca) - Sputnik V - COVID-19 Vaccine Janssen (JnJ) Đoạn gen tạo protein kháng nguyên được chèn vào một loại virus khác (gây nhiễm ở người nhưng không gây bệnh). Loại virus an toàn này có thể nhân bản (ví dụ virus sởi đã làm suy yếu) hoặc không thể nhân bản (ví dụ adenovirus) trong cơ thể người và hoạt động như một nền tảng hoặc một vector - cung cấp loại protein của virus Corona. Protein này kích hoạt đáp ứng miễn dịch cho cơ thể.
	Vaccine acid nucleic - Spikevax (Moderna) - Comirnaty (Pfizer-BioNTech) Sử dụng vật liệu di truyền (DNA hay RNA) của protein của virus Corona để tạo phản ứng miễn dịch. Vật liệu di truyền được đưa vào trong tế bào người sẽ tạo ra những protein của virus. Hầu hết các Vaccine này sử dụng protein spike của SARS-CoV-2.

TÓM TẮT

Nguồn tham khảo: Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM