Ngày 23/5/2016 Cục Y tế dự phòng nhận được báo cáo của Sở Y tế tỉnh Cao Bằng, tại 03 xóm: Tổng Ngoảng, Tổng Chảo, Nà Kiềng thuộc xã Quảng Lâm, huyện Bảo Lâm đã xảy ra các trường hợp trẻ từ 2 đến 22 tháng tuổi bị bệnh nghi viêm não với các triệu chứng: sốt, ho kèm theo khó thở, tiêu chảy; một số trường hợp có dấu hiệu nhiễm độc thần kinh, co giật dẫn đến tử vong nhanh.
Ngay sau khi nhận được thông tin, Bộ Y tế đã thành lập Đoàn công tác gồm các cán bộ có kinh nghiệm chuyên môn về dịch tễ và điều trị của Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, Bệnh viện Nhi Trung ương lên Cao Bằng để phối hợp điều tra, xử lý ổ dịch, hỗ trợ điều trị bệnh nhân và đã lấy mẫu xét nghiệm để khẩn trương xác minh nguyên nhân gây dịch.
Qua kết quả điều tra cho thấy, xã Quảng Lâm, thuộc huyện Bảo Lâm, tỉnh Cao Bằng nằm cách huyện lỵ Bảo Lâm 20 km, cách thị xã Cao Bằng 200 km. Đây là một xã miền núi vùng rất sâu và xa của tỉnh Cao Bằng. Giao thông đi lại vô cùng khó khăn. Xã Quảng Lâm gồm 10 bản, có 5.608 nhân khẩu, chủ yếu là đồng bào các dân tộc ít người sinh sống, nghề nghiệp chủ yếu dựa vào làm nương rẫy và đi rừng. Người dân ở đây hầu hết là đồng bào dân tộc H’Mông có phong tục tập quán rất lạc hậu và có điều kiện vệ sinh kém, khi có người đau ốm thường không đưa đến cơ sở y tế mà để ở nhà và mời thầy mo đến cúng, bái chữa bệnh. Huyện Bảo Lâm có đường biên phía đông bắc giáp Trung Quốc, phía tây giáp huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang.
Bệnh nhân đầu tiên có dấu hiệu khởi phát ngày 20/04/2016, tử vong ngày 21/04/2016 tại BVĐK tỉnh Hà Giang. Đến nay tổng số bệnh nhân là 21 trong đó có 7 trường hợp tử vong.
Qua khai thác triệu chứng cho thấy các trẻ tử vong đều dưới 6 tháng tuổi với các biểu hiện sốt nhẹ, quấy khóc, bỏ bú, rối loạn tiêu hóa (đi ngoài phân lỏng, nôn), một số trường hợp có ho, khó thở sau đó diễn biến nhanh đến hội chứng não cấp, bao gồm co giật, li bì và tử vong. Các trường hợp tử vong bao gồm: 03 trường hợp tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Hà Giang, 01 trường hợp tại Bệnh viện Đa khoa huyện Bảo Lâm, 01 trường hợp khi đang chuyển từ Bệnh viện Đa khoa Bảo Lâm đến Bệnh viện Đa khoa tỉnh Hà Giang, 01 trường hợp khi đang chuyển đến Bệnh viện Đa khoa huyện Bảo Lâm và 01 trường hợp tại nhà. Nguyên nhân tử vong do bệnh tiến triển nhanh, diễn biến nặng, người nhà đưa bệnh nhân đến bệnh viện điều trị muộn. Hiện tại còn 8 bệnh nhân đang điều trị tại bệnh viện (1 trường hợp nặng tại bệnh viện đa khoa tỉnh Hà Giang, 7 trường hợp đã ổn định đang điều trị tại bệnh viện huyện). Tính đến ngày 27/5/2016, không phát hiện thêm trường hợp mắc mới. Trường hợp khởi phát gần đây nhất là ngày 21/5/2016.
Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương đã lấy 11 mẫu bệnh phẩm tiến hành xét nghiệm cho kết quả 2 mẫu dương tính với vi rút Coxsackie A6, không có mẫu nào dương tính với vi rút cúm.
Việc lây truyền căn bệnh này do qua tiếp xúc với dịch mũi họng và phân cũng như những giọt khí dung của người bị nhiễm (bao gồm người bệnh và người lành mang trùng).
Trước tình hình trên Bộ Y tế (Cục Y tế dự phòng) đã có Công văn gửi Sở Y tế tỉnh Cao Bằng và tỉnh Hà Giang tăng cường các biện pháp chỉ đạo, xử lý tình hình dịch bệnh nhằm hạn chế đến mức thấp nhất sự lây lan và tử vong. Đoàn cán bộ của Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương và Bệnh viện Nhi Trung ương cũng đã chỉ đạo trực tiếp ngành Y tế tỉnh tiến hành các biện pháp:
1. Tăng cường công tác giám sát tại thực địa, báo cáo tình hình hàng ngày; Thu dung và điều trị tất cả các bệnh nhân phát hiện được tại cộng đồng lên điều trị tại bệnh viện đa khoa huyện để không xảy ra tử vong. Thực hiện việc cách ly bệnh nhân một cách triệt để.
2. Cử cán bộ dịch tễ và lâm sàng từ tuyến tỉnh xuống cắm chốt, hỗ trợ tại tuyến huyện và xã trong công tác xử lý ổ dịch và điều trị bệnh nhân.
3. Xử lý triệt để khu vực có bệnh nhân bằng cách phun dung dịch khử trùng có chứa Clo cũng như diệt muỗi, côn trùng bằng phun dung dịch Deltamethrin.
4. Tiếp tục thực hiện vệ sinh môi trường, xử lý phân, vệ sinh cá nhân, khử trùng nước bằng Clo để đảm bảo nước sạch cho người dân.
5. Tăng cường công tác tuyên truyền trong nhân dân, khi có người ốm thì báo ngay cho cơ sở y tế gần nhất và đưa người ốm đến cơ sở điều trị.
Ngày 27/5/2016, Đoàn cán bộ của Bệnh viện Nhi Trung ương do PGS.TS. Trần Minh Điển - Phó Viện trưởng làm Trưởng đoàn đã đến trực tiếp địa phương để tập huấn, hướng dẫn cho cán bộ y tế 2 tỉnh Cao Bằng và Hà Giang về các biện pháp thu dung và điều trị bệnh nhân.
Để phòng chống các bệnh lây truyền theo đường tiêu hóa nói chung, do vi rút Coxsackie nói riêng, Bộ Y tế khuyến cáo mọi người dân hãy: Giữ gìn vệ sinh chung; thực hiện ăn chín, uống chín; đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm; tăng cường vệ sinh cá nhân, thường xuyên rửa tay với xà phòng. Lau sạch các bề mặt, vật dụng tiếp xúc hằng ngày, sàn nhà bằng xà phòng hoặc các chất tẩy rửa thông thường. Sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh; thực hiện vệ sinh môi trường. Tuyệt đối không tiếp xúc với người bị bệnh. Người dân và đặc biệt trẻ em khi có dấu hiệu sốt, rối loạn tiêu hóa … cần đến ngay cơ sở y tế để được khám phát hiện bệnh và điều trị kịp thời.
Nguồn: Theo Cục Y tế dự phòng Bộ Y tế
